Psychosociale Arbeidsbelasting speelt een grote rol in het langdurig verzuim in Nederland. Het is daarom aan werkgevers om niet alleen te focussen op productiviteit en winst, maar ook op het welzijn van hun medewerkers.
In elke organisatie zijn er dynamieken die je misschien niet meteen ziet, maar die wel invloed hebben op hoe medewerkers zich voelen. Psychosociale arbeidsbelasting, oftewel PSA, gaat over alle factoren op de werkvloer die stress kunnen veroorzaken.
Denk bijvoorbeeld aan deadlines die de werkdruk doen stijgen, of een medewerker die zich niet veilig voelt door pesten of intimidatie. Dit soort situaties heeft niet alleen invloed op hoe mensen zich voelen, maar ook op hoe effectief en met plezier ze hun werk kunnen doen.
Hoewel PSA niet altijd direct zichtbaar is, heeft het een grote impact op het welzijn van medewerkers. Wanneer dit langdurig veel stress veroorzaakt, kan dit leiden tot overbelasting, mensen die ziek thuis blijven of in het ergste geval een burn-out krijgen.
Als werkgever ben je volgens de Arbowet verplicht om PSA te voorkomen en jouw mensen te beschermen tegen werkgerelateerde stress en ongewenst gedrag. Maar hoe pak je dit aan?
Er zijn veel factoren die samen de psychosociale arbeidsbelasting bepalen. Deze factoren kunnen we grofweg onderverdelen in twee hoofdcategorieën: werkdruk en ongewenst gedrag.
Werkdruk ontstaat wanneer de verwachtingen van het werk groter zijn dan wat je medewerkers kunnen dragen. Het werk voelt dan als een race tegen de klok, en de dagen lijken altijd te kort. Hierdoor kunnen medewerkers overbelast raken en de balans tussen werk en privé is steeds moeilijker te bewaren. Voorbeelden zijn:
Waar werkdruk soms duidelijker zichtbaar is, blijft ongewenst gedrag vaak verborgen in de schaduwen. Dit gaat verder dan een grapje dat verkeerd valt. Medewerkers die hiermee te maken krijgen voelen zich vaak niet veilig, of niet gewaardeerd. Voorbeelden van deze vorm van psychosociale arbeidsbelasting zijn:
Als werkgever ben je volgens de Arbowet verplicht om psychosociale arbeidsbelasting (PSA) te voorkomen. Dit betekent dat je maatregelen moet nemen tegen werkdruk en ongewenst gedrag. Door PSA op te nemen in de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) kun je gericht preventieve stappen zetten.
Medewerkers worden ook aangemoedigd hier een rol in spelen, door problemen of signalen te melden, zodat jullie samen kunnen werken aan oplossingen.
Een effectieve manier om PSA te onderzoeken is via het preventief medisch onderzoek (PMO). Hiermee kun je signalen vroegtijdig oppikken en actie ondernemen voordat problemen escaleren. Met het PMO krijg je inzicht in belangrijke werkaspecten zoals werkvermogen, PSA, fysieke werkbalans en bevlogenheid, plus de algehele gezondheid.
De vragenlijst die wij hierbij inzetten, Gezond aan het Werk, is gebaseerd op het JDR-model (Job Demands-Resources) en het WEB-model (Werkstressoren-Energiebronnen-Burnout).
Het onderzoek geeft aan welke PSA-factoren op dit moment in je organisatie spelen, maar ook wat de impact hiervan is op bijvoorbeeld productiviteit en verzuim. Aan de hand daarvan krijg je advies om psychosociale arbeidsbelasting in jouw organisatie te verminderen.
Dankzij de MDIEU-subsidie (Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid & Eerder Uittreden) is het bovendien mogelijk om financiële steun aan te vragen voor dit onderzoek.
Een open werksfeer waarin PSA bespreekbaar is, helpt om problemen aan te pakken. Stimuleer gesprekken over stress, werkdruk en welzijn, en zorg dat leidinggevenden signalen kunnen herkennen, bijvoorbeeld door hen trainingen hierin aan te bieden.
Toch is het niet altijd makkelijk voor medewerkers om direct naar hun werkgever te stappen hierover. Door een vertrouwenspersoon binnen de organisatie aan te stellen verlaag je de drempel om problemen bespreekbaar te maken.
Werknemers kunnen psychosociaal belast worden door werkdruk zoals hoge tijdsdruk, onduidelijke taken, gebrek aan autonomie en een slechte werk-privé balans. Ook sociale factoren spelen een rol, zoals pesten, intimidatie, seksuele intimidatie en sociale isolatie. Daarnaast kunnen organisatorische aspecten zoals slechte communicatie, gebrek aan waardering en onzekerheid over de baan tot psychosociale belasting leiden.
De PSA-regeling is een wettelijke verplichting onder de Arbeidsomstandighedenwet die werkgevers verplicht om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen. Werkgevers moeten een risico-inventarisatie uitvoeren, preventieve maatregelen treffen, een vertrouwenspersoon aanstellen, klachten- en meldprocedures instellen en werknemers voorlichten over het PSA-beleid. Het beleid geldt voor alle werkgevers in Nederland, ongeacht bedrijfsgrootte, en is ook van toepassing op stagiairs en freelancers die structureel werkzaamheden verrichten.
Psychosociale risico’s zijn alle dingen op het werk die je mentaal kunnen raken en ziek kunnen maken. Denk aan werknemers die overspannen raken door te veel werkdruk, burn-out krijgen, depressief worden of constant stress ervaren waardoor ze niet meer goed kunnen slapen of zich concentreren. Ook vervelende collega’s of klanten kunnen psychische problemen veroorzaken, zoals pesten, intimidatie, discriminatie of zelfs agressie. Wanneer je als werknemer niet weet wat er van je verwacht wordt, weinig te zeggen hebt over je eigen werk, of je privéleven niet kunt combineren met je baan, kan dit ook tot mentale klachten leiden. Deze problemen zorgen er uiteindelijk voor dat mensen vaker ziek zijn, minder goed presteren en sneller weggaan bij een bedrijf.
Ja, een PSA-beleid is wettelijk verplicht voor alle werkgevers in Nederland. De Arbeidsomstandighedenwet verplicht werkgevers om PSA op te nemen in de RI&E, preventieve maatregelen te treffen, een vertrouwenspersoon aan te wijzen en klachten adequaat te behandelen.
Werkgevers kunnen PSA voorkomen door duidelijke afspraken over taken, realistische deadlines en ruimte voor werk-privé balans. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon en gedragscodes helpen bij conflictpreventie. Essentieel zijn ook een goede RI&E, stress-preventie programma’s en snelle behandeling van klachten. Bij problemen moeten werkgevers snel handelen met ondersteuning en indien nodig externe hulp.
&niped biedt de juiste tools om jouw organisatie gezond en vitaal te krijgen en houden. Van inzicht naar impact!
Hiermee breng je de risicofactoren in kaart die de grootste impact hebben op het verzuim en de productiviteit binnen jouw organisatie. Met deze (nul)meting werk je data gedreven naar gezonde en vitale medewerkers. Van inzicht naar impact!
Lees meer
Een gezonder leven begint met inzicht in je gezondheid. En dat is precies wat de Persoonlijke Gezondheidscheck biedt; een persoonlijke gezondheidsomgeving met jouw actuele gezondheid en een plan vol tips & trics om stap voor stap aan de slag te gaan.
Lees meer 
Elke organisatie met medewerkers is wettelijk verplicht om hen periodiek een medisch onderzoek aan te bieden. Dat kan in de vorm van een PAGO of het iets completere PMO. Bij een PAGO richt je je op de uitkomsten van een RI&E en maak je de risico's voor de organisatie inzichtelijk.
Lees meer 
Ga op een duurzame manier aan de slag met de inzichten van jouw PAGO of PMO. In het adviestraject kijk je samen met experts wat de beste vervolgstappen zijn om de gezondheid in jouw organisatie te verbeteren. Benieuwd welk adviestraject bij jouw organisatie past?
Lees meer 
JOYN ME is een unieke game om binnen je team te werken aan energie en een goede gezondheid. De game verbindt, wakkert het teamgevoel aan en geeft je tips voor beweging, voeding en welzijn tijdens je werkdag. In slechts een paar minuten per dag.
Lees meer Investeren in het begrijpen en aanpakken van Psychosociale Arbeidsbelasting is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een investering in de toekomst van jouw organisatie.
Door PSA te onderzoeken, bijvoorbeeld met preventief medisch onderzoek, en een open dialoog op de werkvloer te stimuleren, kunnen werkgevers positieve verandering teweegbrengen. Gezonde en gelukkige medewerkers zijn productiever, minder vaak ziek en voelen zich meer betrokken. Wil je weten hoe je werkdruk kunt verlagen en ongewenst gedrag kunt voorkomen?
Onze adviseurs staan voor je klaar om je alles te vertellen
Of bel direct met 020 261 0444