Waar komt werkdruk écht vandaan? De verborgen oorzaken onder de loep

We horen het vaak: “De werkdruk moet omlaag.” Maar wat betekent dat eigenlijk? Want let op: werkhoeveelheid ≠ werkdruk. Onze data laat zien dat 14% van de medewerkers consistent een te hoge werkhoeveelheid ervaart. Toch ervaart maar liefst 37% van de werkenden in Nederland werkstress; vaak een direct gevolg van langdurig hoge werkdruk. Hoe kan dat? De oorzaak is niet alleen hoeveel werk er ligt, maar juist hoe dat werk wordt beleefd.

Het JDR-model: de rekensom achter werkdruk

Het Job Demands-Resources model (JDR-model) laat zien dat werkdruk niet simpelweg ontstaat door veel werk of hoge eisen. De balans tussen twee onderdelen is belangrijk:

Werkeisen (Demands): werktempo, emotionele belasting, deadlines.
Energiebronnen (Resources): autonomie, afwisseling, sociale steun, ontwikkelmogelijkheden.

Als de eisen hoog zijn, maar er voldoende energiebronnen tegenover staan, kunnen medewerkers veel aan. Ontbreken die bronnen, dan kan dezelfde werkdruk ineens overweldigend voelen. Dit betekent dat werkdruk verlagen niet altijd neerkomt op minder werk, maar juist op het versterken van de buffers.

In het PMO van &niped meten we deze JDR-factoren in de module Gezond aan het Werk. Zo krijgt jouw organisatie inzicht in hoe medewerkers deze balans ervaren, wat veelvoorkomende oorzaken van werkdruk zijn, én waar gerichte verbeteracties nodig zijn.

Autonomie: zelf grip houden

Onze data laat zien dat 8% van de medewerkers onvoldoende zelfstandigheid ervaart en 27% vindt dat zij te weinig invloed op hun werktijden hebben. Autonomie helpt medewerkers om hun werk slimmer te organiseren en voorkomt dat ze zich opgejaagd voelen.

Slim sturen: Leg minder nadruk op aanwezigheid en meer op resultaten. Oftewel, geef teams de ruimte om zelf te bepalen hoe ze hun doelen behalen. Flexibele werktijden en thuiswerken kunnen hierbij helpen.

Afwisseling: voorkom sleur

13% van de medewerkers mist afwisseling in het werk. Monotone, herhalende taken verminderen motivatie en vergroten het risico op spanning. Afwisseling zorgt voor nieuwe prikkels en motivatie.

Slim sturen: Kijk kritisch naar de taakverdeling. Kan er worden gerouleerd tussen taken? Kunnen medewerkers betrokken worden bij nieuwe projecten? Zelfs kleine variaties maken al verschil.

Werk-privébalans: loskomen van werk

Volgens onze data ervaart 8% van de medewerkers een duidelijke disbalans tussen werk en privé. Als medewerkers thuis mentaal niet kunnen loskomen van hun werk, raken ze niet voldoende hersteld. Dat vergroot de kans op spanning en vermoeidheid.

Slim sturen: Bespreek bereikbaarheid buiten werktijd. Moedig het loslaten van werk buiten werktijd aan. Dit kan bijvoorbeeld door afspraken over e-mails na werktijd of door extra rustdagen en mentale gezondheidsdagen.

Werkhoeveelheid ≠ werkdruk

Nogmaals: een volle takenlijst betekent niet automatisch dat iemand onder druk staat. Het is de balans tussen eisen en bronnen die bepaalt of een werkdag energie geeft of juist leegzuigt. Het JDR-model helpt organisaties om te begrijpen waar ze echt op kunnen sturen: niet alleen op minder werk, maar op betere ondersteuning.

Wat kan jouw organisatie doen?

Bij &niped geloven we in een datagedreven aanpak. Ons PMO maakt zichtbaar waar de knelpunten liggen, inclusief de balans tussen taakeisen en energiebronnen. Niet gebaseerd op aannames, maar op harde cijfers. Zo kan HR gericht werken aan meer autonomie, betere afwisseling, een gezondere werk-privébalans en alle overige onderliggende factoren.

Wil je ontdekken hoe jouw organisatie slim kan sturen op de verborgen oorzaken van werkdruk? Neem contact op voor een adviesgesprek. Samen kijken we hoe kleine aanpassingen een groot verschil kunnen maken.