Flexibele werktijden: de voor- en nadelen op een rijtje

Van oudsher is er de verwachting dat medewerkers van 9 tot 5 aanwezig zijn op de werkvloer. Wanneer je doorwerkte na 5 uur was dit per definitie overwerken, laat staan werken in het weekend. Inmiddels worden flexibele werktijden steeds vaker als interessante arbeidsvoorwaarde gezien. Daarmee is ‘geen 9 tot 5 mentaliteit’ een geliefde term in vacatureland geworden. Maar wat levert deze mentaliteit jou als werkgever op? We zetten de voor- en nadelen van flexibele werktijden voor je op een rijtje.

Wat zijn flexibele werktijden?

Er zijn verschillende manieren om te werken volgens flexibele werktijden. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat de uren en werkdagen vooraf afgesproken zijn, maar de begin en eindtijd naar eigen voorkeur door de medewerker worden ingedeeld.

Een andere optie is dat alleen het aantal uren per week vast staat. De medewerker bepaalt dan zelf op welke dagen hij werkt. Per dag kan het om een ander aantal uren gaan. Wel wordt iedere week hetzelfde aantal uren gewerkt.

De meest flexibele optie is wanneer het aantal uren op jaarbasis vast staat. Daarbinnen bepaalt de medewerker wanneer hij werkt. Zo lang het aantal uren aan het eind van het jaar behaald is.

De gedeelde noemer van al deze variaties op flexibele werktijden? Er wordt geen – of in mindere mate – verplichting gemaakt van aanwezigheid binnen vastgezette tijden. De term vindt daarmee aansluiting op een andere relevante werkstijl: het hybride werken. Samen vormen deze werkstijlen het flexibele werken, waarbij zowel niet-plaatsgebonden als niet-tijdsgebonden gewerkt wordt.

De voor- en nadelen op een rijtje

Erg vreemd is de interesse in flexibele werktijden niet. Waar de een ’s ochtends om 9 uur fluitend aan de werkdag begint, is voor anderen hun focus juist ’s avonds op zijn best. Ook andere verantwoordelijkheden of voorkeuren, zoals het wegbrengen en ophalen van de kinderen, of bepaalde sportlessen kunnen reden zijn voor het willen verschuiven van werktijden.

Hieronder bekijken we op vier voordelen en vier nadelen van flexibele werktijden. Direct of indirect zijn deze allemaal gelinkt aan de productiviteit van jouw medewerkers en het verzuim binnen de organisatie. Lees daarom vooral verder!

De voordelen van flexibele werktijden

Voordeel 1: Je toont jouw vertrouwen in de medewerkers.

Door flexibele werktijden mogelijk te maken laat je jouw medewerkers zien dat je erop vertrouwt dat zij hun verantwoordelijkheid nemen over de te behalen resultaten. Deze autonomie heeft een positief effect op het werkvermogen!

Voordeel 2: Tevreden medewerkers.

Flexibele werktijden maken een betere fit mogelijk tussen werk en het privé leven. Iets waar deze tijd veel waarde aan wordt gehecht, vooral nu Generatie Z de werkvloer betreed. Ga maar eens na, je hoeft je minder zorgen te maken of jij op tijd terug bent voor werk nadat je jouw sportles hebt gevolgd of de kinderen naar school hebt gebracht. Hier plan je het werk dan gewoon omheen, dat scheelt een hoop stress.

Voordeel 3: Flexibele werktijden verminderen de reistijd.

Over minder stress gesproken; door flexibele werktijden aan te houden kunnen medewerkers het spitsuur en files vermijden. Zo kan de productieve werktijd volledig benut worden. Fijne bijkomstigheid: niemand houdt van file, dus je zorgt ook nog eens voor een beter humeur!

Voordeel 4: Flexibele werktijden maken je een aantrekkelijke werkgever.

Voor veel mensen is de mogelijkheid om de werkweek flexibel in te delen een groot voordeel. Vooral jongere generaties blijken veel waarde te hechten aan deze vrijheid. Maar ook andere doelgroepen kun je hiermee stimuleren. Denk aan ouders of mantelzorgers, die wat meer flexibiliteit in het dag wel kunnen gebruiken. Zo heb je een streepje voor op andere werkgevers die geen flexibele werktijden bieden.

De nadelen van flexibele werktijden

Nadeel 1: Als werkgever heb je minder controle.

Bij deze manier van werken is het lastiger de werktijden van medewerkers te overzien. Zoals eerder benoemd wordt uitgegaan van vertrouwen dat het afgesproken aantal uren ook daadwerkelijk gewerkt wordt. Het is daarom nuttig duidelijke KPI’s op te stellen en te sturen op de resultaten. Blijf vooral ook communiceren met de medewerkers of alles duidelijk en uitvoerbaar is.

Nadeel 2: Mogelijk een lage bezettingsgraad.

Wanneer veel van jouw medewerkers graag een uurtje later aan de dag beginnen kan dit gevolgen hebben voor de bereikbaarheid van de organisatie. Maak daarom duidelijke afspraken over de bezetting, bijvoorbeeld door het aanhouden van een aanwezigheidsoverzicht.

Nadeel 3: Samenwerkingen kunnen minder soepel verlopen.

Doordat werktijden van elkaar afwijken kan het plannen van samenwerkingen wat lastiger zijn. Vooral wanneer medewerkers van elkaar afhankelijk zijn in hun werkzaamheden. Je wilt vermijden dat de één niet verder kan werken omdat de ander niet beschikbaar is. Het helpt als agenda’s voor iedereen inzichtelijk zijn en er wederzijdse bereidheid is om tijd te maken voor elkaar. Een centrale omgeving waar de voortgang van werkzaamheden bijgehouden wordt kan hierbij helpen, bijvoorbeeld via een project management tool.

Nadeel 4: Risico op onduidelijke verwachtingen.

Het motto ‘geen 9 tot 5 mentaliteit’ blijkt een omstreden term. Het kan overkomen alsof medewerkers altijd bereikbaar moet zijn en daarmee de grip op hun werk-privé balans kwijtraken. Dit is lang niet altijd wat hiermee bedoeld wordt maar is niet vanzelfsprekend. Daarom is het belangrijk als werkgever je verwachtingen goed te communiceren. Wat bedoel jij als werkgever met ‘flexibele werktijden’, en hoe zal dit in de praktijk vormgegeven worden?

De afweging

Er zijn dus veel voor- en nadelen om rekening mee te houden wanneer je overweegt flexibele werktijden aan te bieden. Al met al kan het bieden van flexibele werktijden zorgen voor tevreden en productievere medewerkers. Maar hoe zwaar ieder punt weegt zal per organisatie verschillen. De mate van flexibiliteit die jij jouw medewerkers wil en kan bieden kun jij als werkgever het beste inschatten.

Wil jij beter inzicht in wat jouw medewerkers wel of juist niet fijn vinden werken? Overweeg dan ook eens de module inzetbaarheid en werkplezier van de Persoonlijke Gezondheidscheck, die als medewerkerstevredenheidsonderzoek in te zetten is.