Flexibele werktijden: de voor- en nadelen op een rijtje

Traditioneel werkten medewerkers van 9 tot 5 op kantoor. Overwerken na 17:00 uur was een uitzondering, en in het weekend werken al helemaal niet de norm. Tegenwoordig zijn flexibele werktijden een steeds populairdere arbeidsvoorwaarde. “Geen 9-tot-5-mentaliteit” is een bekende term in vacatures, maar wat betekent dit voor werkgevers? In dit artikel bekijken we de voordelen en nadelen van flexibele werktijden.

Wat zijn flexibele werktijden?

Flexibele werktijden kunnen op verschillende manieren worden ingevuld:

Vaste uren, flexibele start- en eindtijden: De medewerker bepaalt zelf wanneer de werkdag begint en eindigt.
Flexibel aantal werkuren per dag: Het totaal aantal uren per week staat vast, maar de verdeling per dag is flexibel.
Jaarurennorm: Het totaal aantal te werken uren is bepaald op jaarbasis, waardoor medewerkers grote vrijheid hebben in de invulling.

Bij alle varianten geldt dat aanwezigheid op vaste tijden minder verplicht wordt. Flexibel werken sluit dan ook goed aan bij een andere relevante werkstijl: het hybride werken. Samen vormen deze werkstijlen het flexibele werken, waarbij zowel niet-plaatsgebonden als niet-tijdsgebonden gewerkt wordt.

De voordelen van flexibele werktijden

1. Vertrouwen en autonomie

Door medewerkers zelf hun werkuren te laten bepalen, toon je vertrouwen. Dit geeft hen een gevoel van autonomie, wat een positieve invloed heeft op werkgeluk en bevlogenheid. Bovendien is het één van de belangrijkste energiebronnen voor medewerkers in Nederland.

2. Betere werk-privébalans

Flexibele werktijden maken een betere fit mogelijk tussen werk en het privé leven. Iets waar deze tijd veel waarde aan wordt gehecht, vooral nu Generatie Z de werkvloer betreed. Ga maar eens na, je hoeft je minder zorgen te maken of jij op tijd terug bent voor werk nadat je jouw sportles hebt gevolgd of de kinderen naar school hebt gebracht. Dat scheelt een hoop stress.

3. Minder reistijd en stress

Over minder stress gesproken; door flexibele werktijden aan te houden kunnen medewerkers het spitsuur en files vermijden. Zo kan de productieve werktijd volledig benut worden. Fijne bijkomstigheid: niemand houdt van file, dus je zorgt ook nog eens voor een beter humeur!

4. Aantrekkelijk voor talent

Flexibele werktijden maken je als werkgever aantrekkelijker voor een breed scala aan talenten, van jonge professionals tot ouders en mantelzorgers. Dit kan een concurrentievoordeel opleveren bij het werven van personeel.

De nadelen van flexibele werktijden

1. Minder controle voor de werkgever

Het is lastiger om bij te houden wie wanneer werkt. Zoals eerder benoemd wordt uitgegaan van vertrouwen dat het afgesproken aantal uren ook daadwerkelijk gewerkt wordt. Goede afspraken over KPI’s en regelmatige check-ins helpen om dit te managen.

2. Lagere bezettingsgraad

Als veel medewerkers later starten of eerder stoppen, kan dit gevolgen hebben voor de bereikbaarheid van de organisatie. Een planning met minimale bezettingseisen kan dit voorkomen.

3. Samenwerking kan lastiger worden

Wanneer werktijden verschillen, kunnen medewerkers elkaar mislopen. Een gedeelde agenda en duidelijke communicatie zijn essentieel om samenwerking soepel te laten verlopen. Een centrale omgeving waar de voortgang van werkzaamheden bijgehouden wordt kan hierbij helpen, bijvoorbeeld via een project management tool.

4. Kans op onduidelijke verwachtingen

De term ‘geen 9-tot-5-mentaliteit’ kan verkeerd worden geïnterpreteerd, alsof medewerkers altijd beschikbaar moeten zijn. Daarom is het belangrijk je verwachtingen over bereikbaarheid en werkdruk duidelijk te communiceren. Wat bedoel jij als werkgever met ‘flexibele werktijden’, en hoe zal dit in de praktijk vormgegeven worden?

De juiste balans vinden

Erg vreemd is de interesse in flexibele werktijden niet. Waar de een ’s ochtends om 9 uur fluitend aan de werkdag begint, is voor anderen hun focus juist ’s avonds op zijn best. Flexibele werktijden kunnen de tevredenheid en productiviteit van medewerkers verhogen, maar ze brengen ook uitdagingen met zich mee. De mate van flexibiliteit die je biedt, moet passen bij de behoeften van je organisatie en je medewerkers.

Wil je weten hoe jouw medewerkers hierover denken? Overweeg de module inzetbaarheid en werkplezier van het PMO van &niped, die als medewerkerstevredenheidsonderzoek in te zetten is. Hiermee kun je gericht beleid maken om werktevredenheid en productiviteit te verhogen.